Kimya Çiftçi Dumlu: Özgüvenli çocuk

Özgüveni yüksek çocuk yetiştirmek her ebeveynin hedeflerinden bir tanesidir. Çünkü özgüvenli çocuklar mutludur ve hayatta istediklerini bilerek emek harcarlar.

***

Peki özgüven nedir ve anne babalar nelere dikkat etmelidir merak ediyor musunuz?

***

En yalın tanımıyla özgüven, kişinin kendisini tanıması ve kendi analizini yapabilmesidir. Özgüven aslında kendinizle barışık bir birey olmanız demektir. Yapabileceğimiz şeylerin ya da yapamayacağımız şeylerin kararını başkalarının değil, bizim verebilmemizdir. Peki özgüven sahibi çocuk yetiştirmek için nelere dikkat etmeliyiz.

***

1. SEN BU KONU ILE ILGILI NE DÜŞÜNÜYORSUN?

Aileniz veya çocuğunuzla ilgili kararlar verirken çocuğunuzunda konu hakkında fikirlerini paylaşmasında cesaretlendirmeli ve fikirlerinin sizin için önemli olduğunu hissettirmelisiniz. Mesela yaz tatili çocuğunuzu ilgilendiren planlar ile ilgili çocuğunuzun da düşüncelerini almanız çocuğunuzun hem daha gönüllü hem de kendine daha fazla güven duyan kararlı birey olmasına adım atmasına destek olursunuz.

***

2. KIZGINLIĞIM SANA DEĞİL ‘DAVRANIŞINA’

Bazen çocuğunuzun yaptığı bir davranış ya da söze öfkelenebilirsiniz. Belki de farkında olmayarak çocuğunuzdan bu duygularınızı saklayamayabilirsiniz. Çocuğunuzun davranışına karşılık sakinliğinizi koruyamayıp öfkelendiğinizde çocuklar genellikle bu durumu maalesef “annem babam beni sevmiyor” diye yorumlarlar. Anne babası tarafından sevilmediğini düşünen bir çocuğun özgüveni asla sağlam olmaz. Bu yanlış yorumlamayı önlemek için bu cümle kurtarıcınız olabilir.

***

3. AFERİN

Çocuk üzerindeki etkisi çok önemlidir. Bu ifadeyi ne zaman, ne şekilde ve ne sıklıkla söylediğiniz çok önemlidir. Yapılan eylemi değil de çocuğu övmeniz risklidir. Çocuk yaptığı eylemin, etkinliğin sonucuyla değil sizin övgünüzle ilgilenmeye başlar. Bu cümleyi başarılı bir eylemin sonrasında eyleme vurgu yaparak söylemeniz güçlü bir etki yaratır. Aferin kelimesinin sıklığını ayarlamanız çok önemlidir.

***

4. BU SENİN SORUMLULUĞUN

Çocuğun özgüveni için en temel konu kendisine ait olan işleri yapma sorumluluğunu almasıdır. Fiziksel ve zihinsel olarak yaşının getirdiklerini yapmaya hazır olduğu bir eylemin, işin sorumluluğunu alması çocuğa özgüven kazandıran en temel konudur. Örneğin elleri kaşık tutmak için uygun olduğu halde yemeği siz yedirirseniz, kıyafetini giyebilecek fiziksel olgunluğa hazırken siz giydirirseniz o çocuğun özgüveni gelişmez. “Anne sen yedirir misin” dediğinde “Bu senin işin, sen yapabilirsin” demeniz sorumluluk bilincinin temelini oluşturur ve çocuğunuza güvendiğinizi hissettirir.

***

5. SENİ SEVİYORUM

Duygusal ihtiyaçları karşılanan çocuk ruhsal olarak da fiziksel olarak da güçlü olur. Çocuğun en temel duygusal ihtiyacı sevildiğini hissetmektir. Tüm dünyanın hemfikir olduğu en güzel sözdür. Çocuğunuza sevginizi söylemekten ve hissettirmekten asla geri adım atmayın. Sevgiden bir çocuk şımarmaz, tutarsız davranışlarınızdan çocuk şımarır.

***

6. SENİ OLDUĞUN GİBİ KABUL EDİYORUM

Çocuklar bazı sıkıntılar yaşar ki kabullenmek istemeyiz. Örneğin çocuğunuz tırnak yemeye başladı ve doğal olarak hemen müdahale etmek ve değiştirmek isteriz. İyileştirme isteğinde çok ısrar ederseniz çocuklar “annem babam beni böyle sevmiyor” mesajı alırlar. Anne babanın niyeti kesinlikle bu değildir; ama ısrar etmeleri bazen de hatalı yaklaşımları çocukta bu algıya neden olur. Buna benzer durumlarda lütfen bu cümleyi hatırlayın, inanın ve ifade edin. Olumsuz davranışın önce nedenini gözlemleyip adım adım vazgeçmesi için çabalamalısınız. Olumsuz bir davranışı ortadan kaldırmak için sürekli yapma demeniz takıntının ilerlemesine neden olacaktır.

***

Çocuğunuza güvendiğinizi ifade etmenin güzel bir yoludur. Özellikle kritik zamanlarda, olaylarda söylediğiniz “Ben oğluma/kızıma güvenirim” ifadesi çocuğunuzun kulağının bir köşesinde hep kalır. Bazen onu hata yapmaktan korur. Bu cümleyi sadece bir iş ya da bir sınav öncesi söylerseniz cümle anlamını yitirir hatta stres kaynağı olur. Sadece sınavlar öncesi söylenirse “Sınavın sonucun yüksek olmalı, yüksek not bekliyorum” anlamına dönüşebilir.

***

7. SANA GÜVENİYORUM

Güvenilmeyen çocuk bebekliğinden itibaren annesi ve babasının ses tonundan, bakışından ve yüz ifadesinden bu güvensizlik mesajını alır.Bu mesajı alan çocuk ‘ Ben yetersizim, ben yapamam’ diyerek öğrenilmiş çaresizlik duygusu yaşar. Bir çocuğa yapılabilecek en büyük kötülük budur. Çocuğunuzun özgüvenli bir birey olmasını istiyorsanız eğer çocuğunuzun içinde muhteşem ve biricik potansiyele sahip olduğunu bilerek çocuğunuza güvendiğinizin mesajını vermelisiniz.