Uzman Klinik Psikolog Sinem Taşyaran Unan: Gerçekten Çok Özel Günler ve Haftalar

Henüz üniversite öğrencisiyken Sağlık Psikolojisi dersinde N. Linda Fraim hocamızla birlikte AİDS hakkında bir araştırma yapmıştık. Üniversite öğrencilerine birkaç anket dağıtmamız ve olabildiğince çok katılımcı bulmamız gerekiyordu. Kendimizi kampüsün en kalabalık yerlerine atıp dağıtıyorduk anketleri. Sonuçta yüzlerce kişiye anket dağıttık, fakat değerlendirmeye alınabilecek cevaplar, dağıttıklarımızın yarısından bile azdı. Tüm kimlik bilgilerinin gizli tutulacağını hem yazılı hem sözel olarak beyan etmemize rağmen, yine de açık cevap verememişti çoğu kişi. 1 Aralık’taysa tüm sosyal medya ‘kutladı’ Dünya AIDS gününü.

***

Üniversiteden mezun olduktan sonra mesleğimin ilk yıllarında bir özel eğitim okulunda çalıştım. Bir yıl kadar engelli çocuklar ve ergenlerle dersler yaptık, sosyal becerilerini geliştiren uygulamalar yaptık. Engelli bireylerin ailelerine yönelik seminerler düzenledik. Bu bir yıl boyunca onlarca kişi çaresizliğini dile getirdi. Bir o kadar kişinin de hayatta kalma ve hayatını daha iyi yaşama çabasına tanıklık ettim. Üzerinden 7 yıl geçmesine rağmen takip ettiğim, haberini aldığım çocuklarım, ailelerim var. Şimdi kalemi gittikçe güçleşen ve artık koca bir adam olan bir tanesi 3 Aralık’ta şunu yazmış: “364 gün aklınıza gelmeyen engelliler bugün mü aklınıza geliyor? Bırakın Allah aşkına!”. 

***

Meslekte ilerledikçe travma mağdurlarıyla da çalışır oldum. Soma faciası sadece kayıpları yaşayan aileler için değil, tüm madenciler için de travmatik bir olaydı. Çoğu madenci aslında başından beri bildikleri, her gün burun buruna geldikleri ölüm riskiyle bir kez daha yüzleşti. Travmatik anılar çalışıldı, ulaşılabildiği kadar kişiye ulaşıldı, bu durumdan etkilenen ve yardım talep eden yüzlerce kişiye destek olundu. Sonra, 4 Aralık’ta tekrar hatırladık o faciası ve benzerlerini. Geçen aradaysa kimse takip etmedi; önlemler artırıldı mı, suçlu ortaya çıktı mı, bugün o kişiler iyi mi diye.

***

Kadınlar, kadınlarımız… Mesleğini yapmaya, para kazanmaya, evini çekip çevirmeye, cinsiyetini temsil etmeye, hayatta kalmak için fazladan çaba sarf etmeye çalışan kadınlar… Hayat kimi için daha zor. 5 Aralık’taysa kadın-erkek on binlerce kişi hatırladı, hatırlattı kadın haklarını. Kalan günlerdeyse, hayat haksızlıklarıyla devam etti.

***

Mesleğimde uzman olduktan sonra Psikoloji Yüksek Lisans öğrencilerine dersler vermeye başladım. Geçen yıl verdiğim derslerden biri ise Psikologlar İçin Meslek Etiği dersiydi. Mesleği direkt insanlar olan Psikologların insan haklarını bilmeden dersi sonlandırmamız anlamsız olurdu. İşte o derste ben ve öğrencilerim çok daha iyi anladık ki, İnsan Hakları Evrensel Beyannamesi’nden en fazla 2 maddesini tam anlamıyla biliyormuşuz. ‘Tüm insanlar eşittir’i biliyoruz da, hangi açılardan eşit olduğumuzu ne kadar biliyoruz? 10 Aralık’ın dışında, kaç kişi bu beyannameyi merak edip de tüm maddeleri okuyor?

***

Peki ya 5 Aralık Dünya Türk Kahvesi günü? Hepimiz sadece o gün mü Türk Kahvesi içtik? Diğer günlerde aklımızın ucundan bile geçmedi ve sadece o gün mü hatırladık? Hiç sanmıyorum. Çoğumuz için kahvesiz bir günümüz geçmiyor, bize her gün Türk Kahvesi Günü diyoruz. Neden bize her gün Dünya AIDS Günü olamıyor? Neden bize her gün Dünya Uluslararası Engelliler Günü, Dünya Madenciler Günü, Dünya Kadın Hakları Günü ya da Dünya İnsan Hakları Günü olamıyor?

***

Sosyal medyalarda paylaşmak için değil, her günde hatırlarsak kıymetli o özel günleri. Ve hatta sadece hatırlamak değil, benimsemek ve ona uygun hareket etmek, bir yaşam tarzı haline getirmekle mümkün ‘bir’ olabilmek.

***

Kahveyi hayatımızın bir parçası yapabildiğimiz kadar, anlamlı gördüğümüz günleri de kolaylıkla hayatımızın bir parçası yapabilmemiz dileğiyle…

Sinem TAŞYARAN UNAN

Uzman Klinik Psikolog

Öğretim Görevlisi